Với những quả dừa khô tưởng chừng không còn nhiều giá trị sử dụng, anh nông dân tại Bình Chánh (TP.HCM) đã biến chúng thành những tác phẩm bonsai độc lạ có giá trị cao.

Biến dừa nguyên vỏ thành bonsai thư pháp tình cha – tình mẹ

Chúng tôi tìm đến vườn ươm và chế tác dừa rộng chỉ khoảng 40m2 của anh Đậu Thanh Tùng xã Bình Lợi, Bình Chánh, TP.HCM) vào những ngày cuối tháng 8/2024. Vẫn như thường lệ, anh Tùng vẫn đang tỉ mẩn tỉa yếm cho trái dừa khô đang lên mộng.

Những chậu bonsai dừa với đủ hình thù linh vật theo từng năm vô cùng độc đáo của anh Đậu Thanh Tùng.

Khoe với chúng tôi về tác phẩm mới nhất của mình, anh Tùng cho biết đã làm ra cặp bonsai thư pháp lấy hình tượng cha – mẹ làm chủ đạo, đặc biệt đây sẽ trở thành món quả vô cùng ý nghĩa để mọi người có thể mua tặng cho đấng sinh thành cho mùa Vu lan.

Các tác phẩm này được tạo tác từ quả dừa để nguyên vỏ và được trang trí thêm chữ thư pháp cùng hình tượng người cha, người mẹ đậm màu sắc truyền thống. 

Bonsai dừa tạo tác thành hình người cha, người mẹ là một sự kết hợp tuyệt vời giữa nghệ thuật và tình cảm gia đình. Mỗi cây bonsai không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, mà còn chứa đựng thông điệp sâu sắc về sự tri ân và tôn kính đối với cha mẹ.

Để hoàn thành được tác phẩm, anh Tùng cho biết phải dành nhiều thời gian và công sức để uốn nắn từng cành lá, chăm sóc từng chi tiết nhỏ, giống như cách cha mẹ đã hy sinh và chăm lo cho con cái. Qua hình ảnh người cha, người mẹ trong từng tác phẩm, nghệ nhân không chỉ thể hiện sự khéo léo mà còn truyền tải tình yêu thương và lòng biết ơn vô hạn.

Đặc biệt trong mùa Vu lan năm năm nay anh Tùng còn tung ra cặp sản phẩm dùa bonsai tình cha – tình mẹ.

Sản phẩm bonsai dừa này thường được chọn làm quà tặng trong những dịp đặc biệt như ngày sinh nhật, lễ Vu Lan, hay Tết Nguyên Đán, thể hiện sự kính trọng và lòng hiếu thảo. Mỗi tác phẩm không chỉ là biểu tượng của sự bền bỉ, vững chãi như cây dừa, mà còn là hình ảnh của cha mẹ – những người đã luôn bên cạnh, bảo vệ và dẫn dắt con cái trên con đường trưởng thành.

Anh Tùng cũng cho biết, bản thân ấp ủ việc tạo tác bonsai dừa thành hình người cha, người mẹ đã từ lâu nhưng nay mới có thời gian hoàn thành. Tác phẩm không chỉ mang ý nghĩa nghệ thuật mà còn là một cách để người nghệ nhân gửi gắm tâm tư, tình cảm sâu lắng, mang ý nghĩa nhân văn và giá trị tinh thần lớn lao.

Tạo hình của cặp sản phẩm mang hình tượng cha mẹ đứng trên thuyền với ý nghĩa nói lên công lao của mẹ cha chèo chống, lèo lái gia đình lo lắng cho con cái thành người.

Đây sẽ là món qua vô cùng ý nghĩa để mọi người có thể tặng cho đấng sinh thành.

Bonsai dừa thuỷ canh, rễ dài gần 1m cả châu Á không nơi nào có

Vốn xuất thân là công nhân nhưng với đam mê cây kiểng, anh Tùng đã dành nhiều tháng trời tự mày mò nghiên cứu cách làm bonsai từ quả dừa. Sau hơn 4 năm bước chân vào con đường làm bonsai dừa, nghiên cứu không biết bao nhiêu cách làm từ trong đến ngoài nước hiện anh Tùng đã mạnh dạn nghỉ việc và hiện tập trung hoàn toàn vào xưởng tạo tác bonsai này.

Đến thời điểm này anh Tùng đã gắn bó với công việc tạo hình dừa bonsai hơn 4 năm và cũng trong năm nay anh đã chính thức nghỉ công việc trước đó để tập trung 100% vào bộ môn bonsai này.

Năm nay anh Tùng làm thêm bonsai dừa hình rồng mạ vàng để chào mừng năm 2024. Tuy nhiên để sản phẩm thêm phần độc đáo anh Tùng đã tạo ra 2 phiên bản là rồng truyền thống châu Á và rồng châu Âu.

Trong quá trình sáng tạo các tác phẩm bonsai từ dừa, anh Tùng đã tạo ra tác phẩm dừa bonsai dừa thuỷ canh đây cũng là sản phẩm độc đáo đang bán cháy hàng hiện nay. Mỗi sản phẩm bonsai dừa thuỷ canh của anh Tùng hiện có giá giao động từ 2 đến 4 triệu đồng.

Bonsai dừa thuỷ canh là một sản phẩm mới lạ và độc đáo trong làng cây cảnh, đang trở thành tâm điểm thu hút sự quan tâm của nhiều người yêu cây kiểng tại TP.HCM. Khác với các loại dừa bonsai truyền thống được trồng trong đất hoặc trong chậu kiểng, dừa bonsai thủy canh sinh trưởng hoàn toàn trong nước.

Dừa được anh Tùng ươm ngay tại vườn nhà, mỗi năm anh ươm khoảng 1000 cây nhưng tỉ lệ hư hao cũng tương đối cao, cùng với việc lọc lựa được những cây đẹp đáp ưng đủ tiêu chuẩn để uốn nắn tạo hình nên thường ra thành phẩm sẽ chỉ còn lại vài cây.

Điểm đặc biệt nhất của loại cây này là phần bên dưới, với bộ rễ trắng đồ sộ, chia thành nhiều nhánh con, đâm thẳng xuống nước, tạo nên một hình ảnh vừa mạnh mẽ vừa mềm mại. Phần bên trên, trái dừa vẫn giữ nguyên vẻ bóng loáng, đâm chồi lá xanh tốt, cứng cáp và đẹp mắt. Nhờ vào cấu trúc độc đáo này, dừa bonsai thủy canh không chỉ thu hút ánh nhìn mà còn mang đến một trải nghiệm chăm sóc cây hoàn toàn mới.

Anh Đậu Thanh Tùng chia sẻ, điều đặc biệt là nước mà cây dừa bonsai thủy canh sinh sống chỉ là nước bình thường, không cần bất kỳ công thức chăm sóc đặc biệt nào. Điều này khiến việc chăm sóc dừa bonsai thủy canh trở nên dễ dàng hơn cho người mới bắt đầu, đồng thời cũng tạo điều kiện cho cây phát triển tự nhiên mà không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố hóa học.

Hiện anh Tùng còn đang sở hữu 1 tác phẩm dừa bonsai thuỷ canh với bộ rễ dài gần 1 mét độc nhất vô nhị.

Theo anh Tùng, có một vài nước châu Á cũng đã làm loại bonsai dừa thuỷ canh nhưng chưa nơi nào làm đuọc loại có bộ rễ dài và đẹp như của anh.

Không phải cây dừa nào khi làm bonsai và trồng thủy canh cũng đều cho ra bộ rễ dài và đẹp như vậy. Anh Tùng cho biết, hầu hết các cây dừa bonsai thủy canh mà anh đã thử nghiệm chỉ đạt chiều dài rễ từ 40-50cm, sau đó không tăng trưởng thêm nữa.

Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu anh Tùng đã tạo ra được dừa bonsai thủy canh có bộ rễ dài gần 1 mét, một thành quả mà anh Tùng cho là “độc nhất vô nhị”. Anh Tùng cũng cho biết thêm ở 1 số nước châu Á cũng có làm bonsai dừa thuỷ canh này nhưng cũng chưa có nước nào tạo được bộ rễ dài và đẹp như của anh, có thể nói đây là tác phẩm bonsai dừa thuỷ canh có 1 không 2 trên trường quốc tế.

Dừa bonsai được trồng thuỷ canh hoàn toàn trong nước, tán lá rộng có màu xanh thích măt, trong khi đó bộ rễ trắng cứng cáp mọc dài trong ống thuỷ tinh tạo ra 1 tác phẩm vô cùng ấn tượng.

Hành trình làm giàu từ trái dừa khô vô giá trị   

Nhớ lại thời gian đầu tìm hiểu, nghiên cứu để làm ra những tác phẩm bonsai từ trái dừa đầu tiên, anh Tùng cho biết bản thân đã trải qua nhiều thất bại khi dừa không nảy mầm như ý, các dáng thế không đẹp mắt khiến nhiều sản phẩm bị hư.

Không đầu hàng, anh Tùng lại tiếp tục kiên trì tìm tòi, đúc kết từ bước thực hiện để có được quy trình phù hợp nhất cho ra những sản phẩm ưng ý.

Qua thời gian nghiên cứu và đúc kết, anh Tùng nhận thấy giống dừa cho dáng và màu sắc đẹp là dừa xiêm xanh, dừa xiêm hồng, dừa Tam Quan. Hai loại dừa này khi phát triển sẽ cho ra những tàu lá có màu hồng và vàng rất đẹp mắt, tạo nên vẻ ngoài bắt mắt và cuốn hút cho cây bonsai.

Các sản phẩm của anh Tùng đã được công nhân là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của TP.HCM.

Ngoài ra anh Tùng cũng có nhiều tác phẩm bonsai mang màu sắc tâm linh như bonsai phật dưới tán dừa hay bộ các bonsai tạo hình ông thần tài.

Để tạo nên một tác phẩm bonsai dừa hoàn hảo, trái dừa được chọn phải có gáo tròn đều. Sau khi trái dừa nảy chồi 1-2 cm, anh Thanh Tùng bắt đầu quá trình lột vỏ và cạo mụn dừa trên gáo. Đây là một trong những công đoạn khó nhất, đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo để không làm gãy chồi dừa.

Đặc biệt, công đoạn rọc yếm và sơn bóng là những bước quyết định chất lượng sản phẩm, yêu cầu sự kiên nhẫn và tay nghề cao. Nếu không tiếp tục tỉa yếm, kết cấu lá của cây dừa bonsai sẽ bị phá vỡ, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và giá trị của cây.

Để hoàn thiện một cây bonsai dừa, cần ít nhất từ 6 đến 8 tháng kỳ công chăm sóc và chế tác với tỉ lệ cây bị hư hao khá cao. Bonsai dừa của anh Tùng được tạo ra từ những trái dừa khô được tuyển chọn kỹ lưỡng, sau đó được lột vỏ, đánh bóng, ươm, ủ trong không gian ẩm để cây phát triển. Khi cây đã mọc lá, anh bắt đầu quá trình uốn nắn, xử lý rễ, mài bóng gáo, và trang trí tạo hình độc đáo cho cây.

Hiện sau hơn 4 năm làm công việc này, mỗi năm anh Tùng đã có thể cho ra thị trường khoảng 600 sản phẩm bonsai dừa. Riêng bonsai dừa thuỷ canh với nhiều kỹ thuật khó nên số lượng không nhiều vì vậy sản phẩm này luôn cháy hàng.

Song song đó, anh Tùng cho biết vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi để cho ra đời nhiều sản phẩm bonsai với tạo hình độc đáo hơn nữa.

Anh Tùng cũng mong muốn trong tương lai các sản phẩm bonsai của anh không chỉ phát triển ở thị trường trong nước mà còn được bạn bè quốc tế đón nhận.

Ngoài sản phẩm dừa bonsai thủy canh, anh Đậu Thanh Tùng còn nổi tiếng với các tác phẩm bonsai dừa tạo hình con giáp. Năm 2024, anh Tùng thực hiện tác phẩm bonsai dừa với tạo hình rồng vàng vô cùng tỉ mỉ. Thậm chí với linh vật rồng năm nay anh Tùng còn làm hẳn 2 kiểu dáng bonsai dừa hình con rồng theo kiểu truyền thống Á Đông và rồng của phương Tây.

Với việc luôn không ngừng nghiên cứu và cập nhật cái mới, có thể nói các sản phẩm bonsai từ dừa của anh Đậu Thanh Tùng luôn tạo được ấn tượng cho khách hàng từ đó đem đến nguồn doanh thu ổn định cho bản thân anh. Qua đó, anh Tùng không chỉ phát triển nghề làm bonsai mà còn góp phần quảng bá và gìn giữ nét đẹp văn hóa cây cảnh của Việt Nam.

Thanh Nam/Theo Tạp chí Du lịch TP.HCM